28 - Id Kah Cami Kaşgar, Sincan, Çin

Iydgâh Camii (Uygurca: Héytgah Meschit, Çince: 艾提尕尔清真寺, Àidīgǎ'ěr qīngzhēnsì), Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Kaşgar şehrinde tarihi bir camidir.

15. yüzyılda (tahminen 1442 yılında) Saqsız Mizra tarafından 16,800 m² alana yaptırılmış ve Ana asya'nın en etkinli ve Sincan'nın en büyük camisidir. Ubul Adibek amcası Mizra Wali hatırına 1538 yılında ibadet yerini genişlettirmiştir. 16., 18. ve 19. yüzyılda yapılan birkaç eklemelerle şimdiki durumunu almıştır. Her Cuma günü cami 10,000 ibadet eden müslüman insanları barındırır ve neredeyse 20,000 kişiyi barındırabilecek kapasiteye sahiptir.

Onun giriş kemeri diğer yöreleri uygun olması için kum renkli tuğlalarla yapılmıştır. Yapının sonununda ve batısında Namaz salonu bulunur. Tavanı açık mavi sütünler taşır ve bütün sütünlerin tamamı dörtgen biçimindedir. Yapı kendisini özgü mozaiklerle ve renkli arabesk tarzında süslenmiştir ve "Çin'deki İslami Mimarlık örneği" unvanı verilir.

Çin'in en büyük camilerinden, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin ise en büyük camisi olan 15. yüzyıldan kalma İd Kah Camisi, Kaşgar'daki eski şehrin göbeğinde bulunuyor. 16 bin 800 metrekare alana kurulu ve 20 bin kişi kapasiteli camide cuma namazlarında 7 bine yakın kişi bir araya geliyor.

Kentin tarihi mekanları, geçmişte olduğu gibi hem ibadet hem de alışveriş yerleri olarak kullanılıyor. Tarihi Kaşgar kentinin simgesi haline gelen, Türk İslam tarihinin önemli isimlerinden Yusuf Has Hacib ve Kaşgarlı Mahmud'un türbeleri, yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri olurken, Opal köyünde Kaşgarlı Mahmud türbesinin bulunduğu alandaki mescide halk cuma namazı kılmaya geliyor ve namazın ardından alanda kurulan pazarda alışverişini yapıyor.

Kaşgar'ın diğer kutsal mekanlarından Abak (Afak-Apakh) Hoca Külliyesi'ne halk, sık sık dua etmeye geliyor. Döneminin önde gelen devlet adamı ve alimlerinden biri olan Abak Hoca'nın (Hoca Hidayetullah), bölgede birçok din adamı yetiştirdiği belirtiliyor.

Abak Hoca Külliyesi içindeki türbe ve yakınındaki mezarlıkta Abak Hoca'nın 5 kuşaktan 72 aile yakının mezarı bulunuyor. Külliyedeki cami ve türbe açık ancak eğitim mekanlarının kapılarına vurulmuş kilitler dikkati çekiyor.

Fotoğraflar