Yöresel Kıyafetler

Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Merzifon’da geleneksel kıyafetler de çok renkli bir dünyanın kapılarını açmaktadır. Geleneksel kıyafetlerdeki renk ve süslemeler çok zengin bir kültürel yapının işaretleri olarak karşımıza çıkar.

Merzifon geleneksel kıyafetlerini gündelik yaşam ve özel günlerde giyilen kıyafetler olarak iki bölüme ayırmak mümkündür. Ayrıca şehir ve kırsal kesimde giyilen kıyafetlerde bir kısım farklılıklar göze çarpabilir.

Gündelik kıyafetler düğün, bayram ve gelin kıyafetleri olarak giyilenlere nazaran çok daha sade ve süslerden arındırılmıştır. Modernleşme ve kentleşme ile birlikte maalesef geleneksel kıyafetler gündelik yaşamdan silinmiş, ancak bazı ailelerin hatıra olarak sandıklarda sakladığı veya folklorik birer öge olarak kullanılan objeler durumuna düşmüştür. Kırsal kesimde dahi geleneksel kıyafetlerin izine rastlamak ne yazık ki mümkün değildir.

Kadın kıyafetleri kısmen de olsa ulaşılabilir olmasına karşın erkek kıyafetleri neredeyse tamamen yok olma durumu ile karşı karşıyadır. Kadın kıyafetlerinde başta tepelik diye adlandırılan fes veya boncuklu fes olarak bilinen bir başlık bulunur, Başa tam oturan fes başın şeklini alır. Tepesinden alın hizasına kadar inen ipliklere renkli boncuklar dizilir. Renkli boncuk dizili ipler yan yana geldiklerinde gösterişli bir görüntü oluşturur.

Üstünde hiçbir motif olmayan örtüye yemeni, üstünde küçük motifler olana da yazma denir. Çember bağlama çok yaygın olan bir baş bağlama çeşididir.

El tezgâhlarında yünden ya da ipten dokunmuş kumaşlarla içlik-göynek yapılır. İç göyneğin boyu diz üstüne kadardır. Üç parçadan oluşan, uzun kollu ve ayak bileklerine kadar uzanan giyecek ise Üçetek olarak adlandırılır. Pamuk ya da ipekten dokunan şalvar ise göynek ile takım olarak tasarlanır. Bele genellikle kırmızı kuşak takılır. Cepken ise üç eteğin üstüne giyilen bir giyecektir. Cepken ile uyum içinde bulunan bir de yelek bulunur ki, genellikle ipek, keten ya da kadifeden yapılır. Ayağa yünden yapılan çorap giyilir. Çorabın üzerine ise manda veya öküz derisinden yapılmış çarıklar giyilir. Kadın çarığı erkek çarığına nazaran daha hafif ve topukludur. Ailenin maddi durumuna göre takılar da takılınca kadın ve kızların kıyafeti tamamlanmış olur.

Erkek giysileri elbette ki kadın kıyafetlerine göre çok sadedir. Başta fes bulunur. Beyaz keten ya da ipekten yapılan içlik önden açık ve uzun kolludur. Hâkim yaka ve sık düğmelidir. Koyu renkli yeleğin içi astarlıdır. Sağ ve solunda cepler bulunur. Yelek ile aynı kumaştan yapılan şalvarın kalça kısmı çok boldur. Kalça ile bacak arasındaki kısma "U" biçiminde kesilmiş kumaşlarla pili yapılır. Şalvarın beli uçkur ile tutturulur. Bacak kısmı üst kısma göre dar olduğu için şalvar pantolon görünümüne sahiptir. Bele sarılan kuşaklar dikdörtgen ve kare olmak üzere iki tiptir. Ayağa sade bir çorap ve çarık giyilir.

Bir saray kıyafeti olan Bindallı genellikle kadife veya atlas kumaştan yapılır. Baharda çiçek açmış bir ağacın dallarını andıran kıyafet, adını da üstündeki bu motiflerden almıştır. Bindallının yukarısı dar, alt kısmı çok geniştir. Maddi açıdan bir hayli pahalı olan bindallıya sahip olmak imtiyazlı olmak anlamına gelirdi.