GRUBU
D
İBADETE AÇILIŞ TARİHİ
11.10.2013
ADRESİ
Sofular Mahallesi Rüzgar Sokak No: 15 Merzifon / Amasya
Sofular Mahallesi Rüzgar Sokak No: 15 Merzifon / Amasya Dedeoğlu Camii Sofular Mahallesi rüzgar Sokak No:15 bulunan yere yapılmıştır. Harim kapısının yukarısına yerleştirilmiş, ta’lik hatlı dört satırlık kitabe Kaydına göre, Dedezâde el-hac Muhammed Ağa tarafından H.1244/M.1828 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
Cami, 1994 yılında çıkan bir yangın sonucu tamamen harap olmuş ve Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1995 yılında tuğla malzeme ile aslına benzer biçimde yeniden inşa edilmiştir. İlk yapıdan günümüze sadece kitabe levhası ulaşabilmiştir. Eserin daha önceki halinde kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen plânlı, düz ahşap tavan örtülü ve alaturka kiremitlerle kaplı kırma çatılı olduğu, Mahallenin daha önceleri Sormasüd adıyla anıldığı ve camiye bir ev vakfedildiği, Merzifon şer’iyye sicillerinden belirlenebilmektedir. (bkz., Sicil Defteri, 1305-1307/1887-1889, s.47.)
Cami, Merzifon imar plânına göre, 35 Ada ve 2 Parselde, 175 metre kare üzerinde yer almaktadır. Şuanda eskiden kalma bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabenin transkripsiyonu şöyledir:
- Muvaffak oldu bünyâdı bu cami-i bihişt âsâ
- Cemaatle eda olur selât-ı cum‘a hamse - Bu cami‘ bânîsi oldu Dede Zâde el-hâc Muhammed Ağa
- Gelubdur tam tarihi cinân bağı bi keennehâ ١٢٤٤
(M.1828) Vakıflar Genel Müdürlüğü Abd.Yp.İş.Dai.Bşk.Arş.05.04.01/27 No.’lu dosyada mevcut belgelerden caminin 1994 yılında sabotaj sonucu yandığı ve 1995’de tamamen yeni olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır. Arşiv kayıtlarındaki çizim ve fotoğraflardan belirlenebilmektedir. Ayrıca kayıtlardaki belge ve fotoğraflardan beden duvarlarının kerpiç malzeme ile örüldüğü; cephelerin dikdörtgen biçimi pencere açıklıklarına sahip olduğu; kuzey tarafında, doğu ve batı yanları kapalı, kuzey cephesi ise dört adet ahşap sütun üzerine C-S kıvrımlı bağdadi kemerlerle oturan üç büyük açıklık şeklinde düzenlenmiş bir son cemaat yerinin bulunduğu; güney duvar eksenine beş kenarla girinti yapan bir mihrap nişi yerleştirilerek, bütün yüzeyine alçıdan kalıplama tekniğiyle yapılmış sekiz kollu yıldızlar ile yıldızların merkezine sekiz, her bir koluna da altışar yapraklı birer çiçek motifi kabartıldığı tespit edilebilmektedir.
Yapının onarım öncesine ait rölöve çizimleri ve restorasyon projeleri ile fotoğrafları için bkz., Vakıflar Genel Müdürlüğü Abd.Yp.İş.Dai.Bşk.Arş.05.04.01/27 No.’lu dosyada mevcuttur.